Jakiś czas temu, miasta odwróciły się od rzek. Stały się one jedynie miejscem zrzuty zanieczyszczeń. Ucierpiały przy tym znacznie ich ekosystemy. Stały się wyjałowioną przestrzenią, którą rzadko kto odwiedzał. Ostatnie lata przyniosły jednak znaczną poprawę czystości wody. Przyroda bardzo szybko zagospodarowała tą przestrzeń. I choć do ideału brakuje naszym rzekom jeszcze wiele, ze względu na zbyt uregulowany przebieg koryt, to również człowiek zaczął na powrót zwracać się w ich kierunku.
To sygnał, że brakuje nam kontaktu z naturą, od której bardzo się odsunęliśmy. Jesteśmy jej częścią i wewnętrznie odczuwamy potrzebę jej bliskości.
Ta bliskość nie może jednak odbywać się kosztem jej niszczenia, kosztem dostosowania do każdej naszej zachcianki. To co powinno przyświecać idei wiązania nas ze światem rzeki, jest szacunek dla niej, jak najmniejsza ingerencja w jej zachwianą jeszcze równowagę oraz umiar w tworzeniu ludzkiej infrastruktury. Bliskość, możliwość obcowania na równych warunkach, dostępność i próba odpowiedzialnego projektowania przyświecały zespołowi projektantów, naukowców i samorządowców, którzy zaangażowali się w projekt Meandry Warty.
Chcielibyśmy przedstawić w kilku słowach nasze założenia programu i propozycje na przybliżenie Częstochowiankom i Częstochowianom oraz gościom odwiedzającym, cenne tereny. Tereny doliny Warty.
Proponowana koncepcja zakłada zrealizowanie przedsięwzięcia związanego ze „zdrowym gospodarowaniem” tą przestrzenią, opierającego się na założeniach gospodarki obiegu zamkniętego w procesie jej tworzenia i eksploatacji. Szacunek dla przyrody i zbiorowisk zwłaszcza tak zwanej czwartej przyrody z wykorzystaniem jej potencjału i jak najmniejszym wprowadzaniem nowych nasadzeń. Ważnym i również podstawowym założeniem tej koncepcji jest spowolnienie ucieczki wody z tych terenów. W dobie zmian klimatu, zwiększających się stale temperatur i wydłużających okresów suszy, aby zachować cenną bioróżnorodność chcemy, żeby nasze rozwiązania sprzyjały retencji wody.
Meandry Warty
Meandry Warty
Bulwary nad Wartą
Bulwary nad Wartą
Miejsce wypoczynku
Pergola
Plaża
Sad
Skwery
Koncepcja zakłada realizację dwóch przestrzeni. Pierwszym, tym bliższym miastu, jest projekt bulwarów nad rzeką. Zaproponowano tu kilka rozwiązań sprzyjających spacerom i wypoczynkowi biernemu. Miejsca wypoczynkowe umieszczone zarówno na wałach, jak i tuż przy samej rzece tworzyć mają jednolitą tkankę, płynnie łączącą się miastem. Naturalistyczny plac zabaw, pumptrack to elementy umożliwiające bardziej aktywny wypoczynek dzieciom i młodzieży. Mamy nadzieję, że teren bulwarów będzie często odwiedzany przez rodziny podczas wspólnych spacerów.
Druga, znacznie większa część, pozbawiona jest tak dużej ingerencji jak bulwary. Tu kierujemy się założeniem. „Jak najmniej ingerencji, jak najmniej inwestycji” Proponujemy na przykład alejki z przepuszczalnych materiałów pochodzenia naturalnego. Teren ma zostać udostępniony użytkownikom na określonych zasadach uniemożliwiając jednocześnie rozjeżdżanie go przez motocyklistów czy osoby na kładach. Tu dominantą jest przyroda, to na jej podstawie zbudowaliśmy program wypoczynkowo edukacyjny.
Zróżnicowany krajobraz tego terenu, naprowadził nas, na kierunki działania. Układ komunikacyjny dostosowaliśmy do terenu tak, aby móc podkreślić jego walory dla spacerujących czy jeżdżących na rowerach. Miejsca wypoczynkowe, kładki na terenach podmokłych, zejścia do rzeki w formie pomostów czy przystanie kajakowe powinny zostać wykonane z drewna rodzimego. Dla całości terenu przygotowaliśmy również indywidualną identyfikację wizualną, która zachęci do korzystania w odpowiedni sposób i być może natchnie państwa do realizacji nowych aktywności. Nie chcemy tu tworzyć tak popularnych ścieżek edukacji przyrodniczej. Ten teren jest jedną wielką ścieżką przyrodniczą, wystarczy się rozejrzeć.
W naszej myśli projektowej, Meandry Warty, to również miejsce do lokowania sztuki. Tworzenie galerii w przestrzeni a konkretnie dzieł landartu – sztuki ziemi wzmacnia przekaz wartości tego obszaru. Mieszkańcy miasta oraz okolicznych miejscowości, dzięki punktom widokowym będą mieli możliwość oglądania prac artystów. Te punkty to również miejsca dzięki którym będzie można podziwiać zmienność sezonową i kolorystyczną zbiorowisk roślinnych.
Wycieczki piesze, bieganie, wspinaczka, jazda rowerem, spływy kajakowe to nieinwazyjne sposoby spędzania czasu w tej przestrzeni.
Na nie stawiamy w naszym projekcie!
Kreatywność na pewno podsunie Państwu jeszcze wiele sposobów interakcji z Meandrami Warty. Pamiętajmy jednak o wartościach przyrodniczych i dbajmy o ten teren teraz i po zrealizowaniu projektu.
